پولِ ساکت، قدرتِ فعال ، اقتصاد سیاسی سلطه مالی و خشکیدن نقدینگی در بورس ایران

پولِ ساکت، قدرتِ فعال ، اقتصاد سیاسی سلطه مالی و خشکیدن نقدینگی در بورس ایران
این مقاله با تحلیل اقتصاد سیاسی نشان می‌دهد چگونه سیاست پولی ایران از ابزار کنترل تورم به ابزار مهندسی قدرت تبدیل شده است. «پول ساکت» در واقع تکنولوژی سلطه‌ای است که از طریق انجماد نقدینگی، جامعه را در سکوت اقتصادی نگاه می‌دارد.
ادامه مطلب

اقتصاد دیجیتال و پیامدهای سیاسی آن

اقتصاد دیجیتال و پیامدهای سیاسی آن
این مقاله تلاشی است برای بازخوانی اقتصاد دیجیتال به‌عنوان شکل تازه‌ای از عقلانیت حکمرانی. مهران فتحی با ترکیب دیدگاه‌های فوکو، زوباف و بودریار، نشان می‌دهد که در سرمایه‌داری پلتفرمی، قدرت از دولت‌ها به الگوریتم‌ها مهاجرت کرده و داده، به منبع اصلی ثروت و سلطه بدل شده است. در این تحلیل، «داده» همان نقشی را دارد که نفت در قرن بیستم داشت: سوخت سیاست، اقتصاد و معنا.
ادامه مطلب

از بحران مؤسسات مالی تا ادغام بانک آینده

از بحران مؤسسات مالی تا ادغام بانک آینده
چکیده در دهه‌ی اخیر، نظام بانکی ایران با چرخه‌ای از زیان‌های انباشته، دارایی‌های موهوم، و مداخلات نجات مالی روبه‌رو بوده است که به جای اصلاح ساختاری، از مسیر خلق پایه پولی برای تسویه زیان صورت گرفته است. این الگو، نخست در بحران مؤسسات مالی (۱۳۹۴–۱۳۹۷) با تزریق حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی شکل گرفت، و اکنون در قالب ادغام بانک آینده در بانک ملی ادامه یافته …
ادامه مطلب

بازارِ بی‌اختیار - اقتصاد سیاسیِ مالکیت و اسارت سرمایه در ایران

بازارِ بی‌اختیار - اقتصاد سیاسیِ مالکیت و اسارت سرمایه در ایران
بازار سرمایه ایران در ظاهر میدان رقابت است اما در واقع به شبکه‌ای از وفاداری نهادی بدل شده است. این مقاله با تحلیل داده‌های بورسی ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ و چارچوب «تسخیر نهادی» نشان می‌دهد چگونه مالکیت سیاسی، سرمایه را از مسیر رشد به انباشت رانتی منحرف کرده است.
ادامه مطلب

بازارِ گروگان: تعلیق مزمن در اقتصاد سیاسیِ ترس

بازارِ گروگان: تعلیق مزمن در اقتصاد سیاسیِ ترس
در این مقاله، مهران فتحی با ترکیب اقتصاد رفتاری و اقتصاد سیاسی نشان می‌دهد که بازار سرمایه ایران در چرخه‌ای از ترس، سازگاری و تعلیق گرفتار شده است. در نظامی که تحریم خارجی و ابهام داخلی هم‌زمان عمل می‌کنند، بازار نه سقوط می‌کند نه رشد؛ بلکه در بی‌اعتمادی مزمن معلق مانده است.
ادامه مطلب

بحران بازتولید مشروعیت در ایران

بحران بازتولید مشروعیت در ایران
این مقاله بحران بازتولید مشروعیت در ایران را نه به‌عنوان یک بحران سیاسی گذرا، بلکه به‌مثابه فرسایش نهادی، اخلاقی و عملکردی دولت تحلیل می‌کند. مهران فتحی با استفاده از نظریه‌ی «پوسیدگی سیاسی» هانتینگتون، نشان می‌دهد که انحصار ایدئولوژیک و ناتوانی در انطباق با تحولات اجتماعی، چگونه نهادهای جمهوری اسلامی را از معنا تهی کرده است. این متن، تطبیقی میان دو مقطع ۱۳۵۷ و ۱۴۰۴ ارائه می‌دهد و سه سناریوی آینده – انسداد پایدار، گذار کنترل‌شده و فروپاشی تدریجی نظم – را ترسیم می‌کند.
ادامه مطلب

توسعه اقتصادی و پارادوکس بی‌ثباتی سیاسی: بازخوانی انتقادی نظریه هانتینگتون

توسعه اقتصادی و پارادوکس بی‌ثباتی سیاسی: بازخوانی انتقادی نظریه هانتینگتون
این نوشتار نشان می‌دهد که رشد اقتصادی به‌خودی‌خود ضامن ثبات سیاسی نیست. با تکیه بر نظریه هانتینگتون و پژوهش‌های تطبیقی، توضیح داده می‌شود چگونه توسعه بدون نهادسازی، مطالبات اجتماعی را افزایش می‌دهد اما ظرفیت حکومت برای مدیریت آن ثابت می‌ماند؛ وضعیتی که به بی‌ثباتی، نارضایتی و بحران مشروعیت منجر می‌شود.
ادامه مطلب

تحلیل اقتصاد سیاسی ایران در بزنگاهی حساس

تحلیل اقتصاد سیاسی ایران در بزنگاهی حساس
ایران در نیمه دوم ۱۴۰۴ در نقطه‌ای تعیین‌کننده قرار گرفته است. این مقاله با تحلیل ساختارهای سیاسی، ریسک‌های امنیتی و متغیرهای اقتصادی، سه سناریوی پیش‌رو تحریم کامل، درگیری نظامی و توافق موقت را واکاوی می‌کند. پیامدهای ارزی، تورمی، بودجه‌ای و اجتماعی هر سناریو به‌صورت دقیق تشریح شده است.
ادامه مطلب

گذار از پارادایم رشد: بازتعریف اقتصاد برای تاب‌آوری در عصر بحران‌های سیستمیک

گذار از پارادایم رشد: بازتعریف اقتصاد برای تاب‌آوری در عصر بحران‌های سیستمیک
این مقاله یک بازتعریف بنیادین از اقتصاد ارائه می‌کند: بحران‌های اقلیمی، نابرابری، بی‌ثباتی ژئوپلیتیک و پاندمی‌ها نشان می‌دهند که پارادایم رشد سنتی فرسوده شده است. با تحلیل ضعف‌های مدل نئوکلاسیک و معرفی چارچوب‌های نوین مانند اقتصاد چرخشی، سرمایه‌داری ذی‌نفعان و ESG، مسیر گذار به اقتصادی مقاوم و پایدار تبیین می‌شود.
ادامه مطلب