چرا سیاست‌های آشکارا ناکارآمد در ایران پایدار می‌مانند؟ این مقاله با کنار گذاشتن لنز اخلاقی، توضیح می‌دهد که در نظم دسترسی محدود، بسیاری از ناکارآمدی‌ها نه «خطا»، بلکه پیامد منطقی سازوکار بقای ائتلاف حاکم است. با تعریف عملیاتی «توزیع استراتژیک منابع»، نشان داده می‌شود چگونه خلق رانت، تهی‌شدن اختیارات و داده‌های نهادهای توسعه‌ای و جایگزینی شبکه‌ها، تورم، انحصار و ارز چندنرخی را بازتولید می‌کند. سه پیش‌بینی قابل مشاهده و دو مثال خودرو و ارز، چارچوب را از سطح روایت فراتر می‌برند.

ادامه مطلب

از ۱۵ آذر ۱۴۰۴، بنزین در ایران رسماً سه‌نرخی شد و نرخ سوم با سازوکار «بازبینی فصلی» وارد بازی شد. این تغییر فقط یک عدد جدید روی تابلوی پمپ‌بنزین نیست، بلکه نشانه اعتراف دولت به بن‌بست مدل «خرید محبوبیت با انرژی ارزان» است. این مقاله نشان می‌دهد نظام سه‌نرخی چگونه به سه ناترازی بزرگ (بنزین، بودجه، صندوق‌ها) گره خورده، چه سناریوهایی پیش‌روی اقتصاد و جامعه قرار می‌دهد و کدام طبقات هزینه اصلی این جراحی را می‌پردازند.

ادامه مطلب

این مقاله توضیح می‌دهد که شرق‌گرایی ایران نه یک راهبرد توسعه‌ای، بلکه مکانیسمی برای تثبیت ساختار رانتیر و تداوم الگوی خام‌فروشی است. با تکیه بر نظریه وابستگی، قفل‌شدگی مسیر و تحلیل روابط ایران با چین و روسیه، نشان داده می‌شود چگونه فاینانس بدون شرط، رانت میان‌بری، و انحصار تجاری، به بازتولید همان الگوی تاریخی توسعه‌نیافتگی انجامیده است. سه سناریوی آینده نیز برای مسیر وابستگی، توازن هوشمند و درون‌زایی نهادی ارائه می‌شود.

ادامه مطلب

این یادداشت تحلیلی از مهران فتحی، عملکرد دولت در سال اول برنامه هفتم توسعه را بررسی می‌کند؛ از وعده رشد ۸٪ تا واقعیت رکود، ناترازی بانکی، کسری بودجه و تعادل سیاسی ناپایدار در سیاست ارزی.

ادامه مطلب

تورم در ایران فقط یک پدیده‌ی اقتصادی نیست؛ بازتاب فروپاشی نهادی و بحران اعتماد میان دولت و مردم است. مهران فتحی در این مقاله، با اتکا به نظریه‌ی «سلطه مالی»، ناترازی بانکی، پولی‌سازی کسری بودجه و دلاریزه‌شدن جامعه را به‌عنوان حلقه‌های یک زنجیره‌ی خودتولیدگر توضیح می‌دهد. او در پایان تأکید می‌کند که مهار تورم، از بازسازی اعتماد آغاز می‌شود، نه از تغییر نرخ بهره.

ادامه مطلب

این مقاله بحران بازتولید مشروعیت در ایران را نه به‌عنوان یک بحران سیاسی گذرا، بلکه به‌مثابه فرسایش نهادی، اخلاقی و عملکردی دولت تحلیل می‌کند. مهران فتحی با استفاده از نظریه‌ی «پوسیدگی سیاسی» هانتینگتون، نشان می‌دهد که انحصار ایدئولوژیک و ناتوانی در انطباق با تحولات اجتماعی، چگونه نهادهای جمهوری اسلامی را از معنا تهی کرده است. این متن، تطبیقی میان دو مقطع ۱۳۵۷ و ۱۴۰۴ ارائه می‌دهد و سه سناریوی آینده – انسداد پایدار، گذار کنترل‌شده و فروپاشی تدریجی نظم – را ترسیم می‌کند.

ادامه مطلب

این مقاله با نگاهی اقتصادسیاسی، آینده ایران در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ را در قالب سه سناریوی محتمل تحلیل می‌کند: بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، خطر درگیری نظامی محدود، و احتمال توافق موقت. پیامدهای تورمی، ارزی، بودجه‌ای و اجتماعی هر سناریو بررسی شده و نقش ناترازی انرژی، سرمایه اجتماعی و ساختارهای نهادی در تعیین مسیر آینده تبیین می‌شود. این تحلیل نشان می‌دهد که سرنوشت اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات سیاست خارجی و میزان شفافیت حکمرانی وابسته است.

ادامه مطلب

این مقاله چشم‌انداز گذار انرژی در ایران تا افق ۲۰۴۵ را ترسیم می‌کند؛ از ریسک دارایی‌های سرگردان نفت و گاز و ناترازی مزمن، تا فرصت استفاده از گاز به‌عنوان سوخت گذار و توسعه خورشیدی و بادی. در پایان، نقشه راهی سه‌مرحله‌ای برای اصلاح حاکمیت انرژی و جذب سرمایه سبز ارائه می‌شود.

ادامه مطلب

این مقاله با استفاده از داده‌های شاخص‌های حکمرانی جهانی و تجربه کشورهایی مانند ونزوئلا، روسیه، نیجریه و اندونزی، آینده اقتصاد ایران را در چارچوب سه سناریوی اصلی ترسیم می‌کند: رشد پایدار با اصلاحات نهادی و بازگشت به اقتصاد جهانی، رکود ساختاری با تداوم وضع موجود، و فروپاشی نهادی در صورت تشدید تحریم و بحران درآمدهای نفتی. تمرکز متن بر نقش کیفیت نهادها، کنترل فساد، وابستگی به مسیر و امکان گسست نهادی است و نشان می‌دهد که سرنوشت اقتصادی ایران بیش از هر چیز به اصلاح حکمرانی و نحوه تعامل با جهان گره خورده است.

ادامه مطلب

این مقاله یک مدل تحلیلی جدید برای فهم زوال در نظام‌های ایدئولوژیک ارائه می‌دهد؛ مدلی که نشان می‌دهد زوال نه یک حادثه ناگهانی، بلکه برآیند شکاف انگیزشی، اقتصاد سایه و فساد نهادی است. با بررسی تجربه شوروی و تطبیق آن با ساختار نهادی ایران، مقاله سه سناریوی آینده—تعادل منجمد، فروپاشی سریع و بازآرایی نهادی—را ترسیم می‌کند. این متن یک نقشه ریسک برای فهم آینده اقتصاد سیاسی ایران است.

ادامه مطلب