مهران فتحی | مهران فتحی

جانشینی در جمهوری اسلامی: مهندسی مشروعیت، جنگ شبکه‌ها، و اقتصاد سیاسیِ گذار کنترل‌شده

۱۷ آذر ۰۴ اقتصاد سیاسی ایران مهران فتحی ، اقتصاد_سیاسی_ایران ، تحلیل_راهبردی ، جانشینی ، جمهوری_اسلامی ، بحران_مشروعیت ، الیگارشی_رانتی ، نهادهای_امنیتی ، سپاه ، شورای_رهبری ، حسن_روحانی ، ابراهیم_رییسی ، احمدی_نژاد ، منتقدان_کنترل_شده ، جنگ_ایران_اسراییل ، پرونده_هسته_ای ، گذار_کنترل_شده ، سناریوهای_سیاسی ، ریسک_پوپولیسم ، نظم_منطقه_ای

مسئله جانشینی در جمهوری اسلامی وارد فاز «نیمه‌علنی و شبکه‌ای» شده است. این مقاله با انتقال تحلیل از سطح افراد به سطح سازوکارها، سه سرمایه مشروعیت فقهی، امنیتی و اجرایی را به‌عنوان ارزهای اصلی میدان جانشینی تعریف می‌کند. سپس نشان می‌دهد اقتصاد سیاسی رانت و منطق بیمه دارایی چگونه موتور پنهان ائتلاف‌های قدرت است. جنگ ۱۲ روزه ژوئن ۲۰۲۵ به‌عنوان شتاب‌دهنده این فرایند تحلیل می‌شود و در پایان، سه سناریوی اصلی آینده همراه با شاخص‌های هشدار زودهنگام ارائه می‌گردد.

ادامه مطلب

پولِ ساکت، قدرتِ فعال ، اقتصاد سیاسی سلطه مالی و خشکیدن نقدینگی در بورس ایران

۲۲ آبان ۰۴ اقتصاد سیاسی ایران مهران فتحی ، تورم ، ایران ، اقتصاد_سیاسی ، بانک_مرکزی ، پول_ساکت ، قدرت_و_ثروت ، بازار_سرمایه ، نرخ_بهره

این مقاله با تحلیل اقتصاد سیاسی نشان می‌دهد چگونه سیاست پولی ایران از ابزار کنترل تورم به ابزار مهندسی قدرت تبدیل شده است. «پول ساکت» در واقع تکنولوژی سلطه‌ای است که از طریق انجماد نقدینگی، جامعه را در سکوت اقتصادی نگاه می‌دارد.

ادامه مطلب

تورم چیست و چگونه به‌وجود می‌آید؟

۱۰ آبان ۰۴ یادداشت‌ها و نقدهای معاصر سلطه مالی ، مهران فتحی ، اقتصاد ایران ، تورم ، تورم مزمن ، اقتصاد سیاسی ، سیاست پولی ، بانک مرکزی ، نقدینگی ، کسری بودجه ، تورم ساختاری ، اعتبار نهادی ، اعتماد عمومی ، انتظارات تورمی ، سیاست مالی ، خلق پول ، تورم انتظاری ، سیگنال قیمتی ، اختلال قیمت ، رکود تورمی ، حکمرانی پولی ، یارانه پنهان ، چاپ پول ، گزارش تورمی ، نظام بانکی ، پایه پولی ، تورم ایران

تحلیل جامع تورم مزمن ایران از منظر اقتصاد سیاسی: از سلطه مالی و خلق پول بی‌پشتوانه تا شکست ارتباطی و انتظارات تورمی. این مقاله چارچوب سه‌بعدی پول–نهاد–اعتماد را برای فهم و مهار تورم ارائه می‌دهد.

ادامه مطلب

از برتون‌وودز تا نظم پترو‌دلار بازخوانی هژمونی دلار در چهار پرده از برتون‌وودز تا نظم پسادلاری

۰۳ آبان ۰۴ تحلیل‌های راهبردی و ژئوپلیتیک مهران فتحی ، دلار ، اقتصاد_سیاسی ، سیاست_پولی ، طلا ، ژئوپلیتیک ، IMF ، آمریکا ، اقتصاد_جهانی ، برتون_وودز ، پترو_دلار ، تاریخ_اقتصاد ، ریچارد_نیکسون ، جان_مینارد_کینز ، بانک_جهانی ، مارشال_پلن ، نفت ، پول_فیات ، تاریخ_جهانی ، نظم_نوین_جهانی ، اقتصاد_بین‌الملل ، مقاله_تحلیلی ، دنیای_سرمایه

از کنفرانس برتون‌وودز تا جنگ‌های مالی قرن بیست‌ویکم، این مقاله روایت شکل‌گیری و افول هژمونی دلار را دنبال می‌کند؛ تحلیلی از نظم پترو‌دلار، امتیاز گزاف آمریکا و آینده نظام پولی جهانی.

ادامه مطلب

ملی شدن نفت؛ تولید وابستگی

۰۸ مرداد ۰۴ تحلیل‌های راهبردی و ژئوپلیتیک مهران فتحی ، اقتصاد ایران ، اقتصاد سیاسی ، تحلیل نهادی ، نهادگرایی ، ملی شدن نفت ، حاکمیت قانون ، تاریخ نفت ایران ، دولت رانتیر ، ذهنیت تاریخی ، مصدق ، نفت ایران ، رانتیرشدگی ، تحلیل استراتژیک ، Autarky ، توسعه نیافتگی ، میراث نفت ، تحلیل انرژی

این مقاله نشان می‌دهد ملی شدن نفت در ایران، به‌دلیل ضعف نهادی و ذهنیت استقلال‌محور، به‌جای ایجاد خودکفایی، الگوی جدیدی از وابستگی تولید کرد. با تحلیل ساختار AIOC، بحران اجرایی دولت مصدق، حافظه تاریخی تحقیر و شکل‌گیری Autarky، توضیح داده می‌شود چگونه نفت به‌جای توسعه، دولت رانتیر و انزوای انرژی را بازتولید کرد. مقایسه با نروژ، مکزیک، عربستان و ونزوئلا روشن می‌کند که مسئله اصلی نبود ظرفیت حکمرانی است، نه صرف مالکیت منابع.

ادامه مطلب

لیبرالیسم

۰۱ مرداد ۰۴ یادداشت‌ها و نقدهای معاصر مهران فتحی ، سرمایه‌داری ، لیبرالیسم ، لیبرالیسم در قرن ۲۱ ، جان لاک ، فلسفه سیاسی ، اندیشه مدرن ، عصر داده ، داده‌های بزرگ ، حقوق دیجیتال ، سیاست مدرن ، دموکراسی ، نقد لیبرالیسم ، اندیشه نو ، فلسفه ، political philosophy ، liberalism ، john locke ، big data ، digital age

سه قرن پس از لاک، همان پرسش‌های قدیمی لیبرالیسم دوباره زنده شده‌اند: آزادی چیست، مالکیت کجاست و قدرت چگونه باید مهار شود؟ مقاله نشان می‌دهد چگونه لیبرالیسم کلاسیک با تأکید بر حق طبیعی حیات، آزادی و مالکیت، به بنیان دموکراسی و سرمایه‌داری تبدیل شد؛ اما در قرن ۲۱، با ظهور داده‌های بزرگ، پلتفرم‌ها و الگوریتم‌ها، صورت تازه‌ای از قدرت و نابرابری شکل گرفته است. نویسنده می‌پرسد آیا می‌توان لیبرالیسم را بازسازی کرد تا از کرامت انسان در برابر اقتصاد داده و سلطه دیجیتال دفاع کند؟

ادامه مطلب

ایرانِ بی‌فردا - بررسی تاریخی زوال جمهوریت، سلطه ایدئولوژی و ناکامی توسعه در جمهوری اسلامی

۰۱ تیر ۰۴ یادداشت‌ها و نقدهای معاصر مهران فتحی ، آینده ایران ، انقلاب ۵۷ ، جمهوری اسلامی ، مشروعیت سیاسی ، بحران امید ، سیاست در ایران ، تاریخ معاصر ایران ، مهاجرت نخبگان ، فرهنگ سیاسی ، اقتصاد ایدئولوژیک ، استبداد دینی ، نظام آموزشی ، نظارت استصوابی ، صندوق بین‌المللی پول ، مقایسه ایران و کره جنوبی ، غرب‌زدگی

«ایرانِ بی‌فردا» مقاله‌ای تحلیلی است درباره سیر فروپاشی تدریجی آرمان‌های انقلاب ۵۷؛ از جمهوریتی که جمهور ندارد، تا اقتصادی که قربانی ایدئولوژی شد، و جامعه‌ای که نخبگانش مهاجرت را ترجیح می‌دهند. این نوشته روایتی است از یک نسل نگران، برای ساختن آینده‌ای که هنوز ممکن است.

ادامه مطلب

بزرگ‌ترین ویروس فکری بشر؛ سوگیری تأییدی

۲۱ خرداد ۰۴ جامعه، فرهنگ و روان سیاست سوگیری تأییدی ، خطاهای شناختی ، تفکر انتقادی ، روان‌شناسی شناختی ، اندیشه و جامعه ، تحلیل روان‌شناختی ، رفتار جمعی ، تحلیل اجتماعی ، روان‌شناسی سیاسی ، مهران فتحی ، مقاله تحلیلی ، شناخت و حقیقت ، بایاس شناختی ، رفتار انسانی

سوگیری تأییدی یکی از بنیادی‌ترین خطاهای ذهن انسان است؛ خطایی که باعث می‌شود ما به‌جای مواجهه با حقیقت، تنها به‌دنبال تأیید باورهای قبلی خود بگردیم. این مقاله توضیح می‌دهد چرا این پدیده، صرفاً یک مشکل فردی نیست، بلکه ویروسی جمعی است که توان تحریف واقعیت، قطبی‌سازی جامعه، تضعیف علم، تخریب تصمیم‌گیری اقتصادی و انحراف سیاست‌گذاری را دارد. تحلیل حاضر با رویکرد روان‌شناختی، فلسفی و تاریخی، نشان می‌دهد سوگیری تأییدی چگونه به عقب‌ماندگی فردی و اجتماعی منجر می‌شود و چه راهکارهایی برای مهار آن وجود دارد.

ادامه مطلب

بحران ساختاری اقتصاد ایران

۲۸ اردیبهشت ۰۴ یادداشت‌ها و نقدهای معاصر مهران فتحی ، اقتصاد ایران ، بحران ساختاری اقتصاد ایران ، اقتصاد رانتی ، دولت رانتی ، نفت و اقتصاد ایران ، تورم مزمن ، فرار سرمایه ، اصلاحات نهادی ، مقایسه تطبیقی اقتصاد ، ونزوئلا ، مالزی ، نروژ ، صندوق‌های ثروت ملی ، نفرین منابع

این مقاله ریشه‌های بحران ساختاری اقتصاد ایران را در منطق دولت رانتی و وابستگی مزمن به نفت جست‌وجو می‌کند. با مقایسه تطبیقی ایران با ونزوئلا، مالزی و نروژ نشان می‌دهد که تفاوت در کیفیت نهادها، شفافیت و پاسخ‌گویی، مسیر فروپاشی رانتی را از مسیر اصلاح و توسعه جدا می‌کند و در پایان، خطوط کلی یک برنامه اصلاح نهادی و کاهش وابستگی به نفت را ترسیم می‌کند.

ادامه مطلب

لینک شبکه های اجتماعی

جانشینی در جمهوری اسلامی: مهندسی مشروعیت، جنگ شبکه‌ها، و اقتصاد سیاسیِ گذار کنترل‌شده