بازارِ بی‌اختیار - اقتصاد سیاسیِ مالکیت و اسارت سرمایه در ایران

بازارِ بی‌اختیار - اقتصاد سیاسیِ مالکیت و اسارت سرمایه در ایران
بازار سرمایه ایران در ظاهر میدان رقابت است اما در واقع به شبکه‌ای از وفاداری نهادی بدل شده است. این مقاله با تحلیل داده‌های بورسی ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ و چارچوب «تسخیر نهادی» نشان می‌دهد چگونه مالکیت سیاسی، سرمایه را از مسیر رشد به انباشت رانتی منحرف کرده است.
ادامه مطلب

بازارِ گروگان: تعلیق مزمن در اقتصاد سیاسیِ ترس

بازارِ گروگان: تعلیق مزمن در اقتصاد سیاسیِ ترس
در این مقاله، مهران فتحی با ترکیب اقتصاد رفتاری و اقتصاد سیاسی نشان می‌دهد که بازار سرمایه ایران در چرخه‌ای از ترس، سازگاری و تعلیق گرفتار شده است. در نظامی که تحریم خارجی و ابهام داخلی هم‌زمان عمل می‌کنند، بازار نه سقوط می‌کند نه رشد؛ بلکه در بی‌اعتمادی مزمن معلق مانده است.
ادامه مطلب

تورم چیست و چگونه به‌وجود می‌آید؟

تورم چیست و چگونه به‌وجود می‌آید؟
این مقاله با رویکردی سه‌بعدی به پدیدهٔ تورم در ایران می‌پردازد. مهران فتحی با ترکیب نظریه‌های پولی، نهادی و انتظارات عقلایی نشان می‌دهد که تورم مزمن در ایران نتیجهٔ هم‌زمان سلطه مالی دولت، ضعف حکمرانی پولی و بحران اعتماد اجتماعی است؛ فرایندی که مهارش تنها با اصلاح نهادی ممکن است.
ادامه مطلب

جنگ تجاری؛ وابستگی متقابل سلاح‌سازی‌شده میان چین و آمریکا

جنگ تجاری؛ وابستگی متقابل سلاح‌سازی‌شده میان چین و آمریکا
این مقاله با تکیه بر نظریه «وابستگی متقابل سلاح‌سازی‌شده» توضیح می‌دهد چگونه شبکه‌های اقتصادی و زنجیره‌های تأمین جهانی به ابزار فشار ژئوپلیتیکی میان چین و آمریکا تبدیل شده‌اند. مهران فتحی در این تحلیل نشان می‌دهد که جنگ تجاری، آغاز نظم جدیدی است که در آن کارایی اقتصادی جای خود را به انعطاف‌پذیری و امنیت داده است.
ادامه مطلب

بانک آینده، گذشته‌ای که تمام نمی‌شود

بانک آینده، گذشته‌ای که تمام نمی‌شود
این مقاله با واکاوی پرونده بانک آینده، یکی از نمادین‌ترین بحران‌های بانکی ایران را تحلیل می‌کند. مهران فتحی نشان می‌دهد که این بحران صرفاً مالی نیست، بلکه بازتاب شکست نهادی در شفافیت، پاسخ‌گویی و اعتماد است. از ادغام سیاسی مؤسسات غیرمجاز تا خلق سودهای موهوم و نجات‌های پنهان، نظام بانکی به شبکه‌ای از بانک‌های زامبی تبدیل شده است که بقا در آن، به‌جای اصلاح، با انکار ممکن می‌شود.
ادامه مطلب

از برتون‌وودز تا نظم پترو‌دلار بازخوانی هژمونی دلار در چهار پرده از برتون‌وودز تا نظم پسادلاری

از برتون‌وودز تا نظم پترو‌دلار بازخوانی هژمونی دلار در چهار پرده از برتون‌وودز تا نظم پسادلاری
از کنفرانس برتون‌وودز تا جنگ‌های مالی قرن بیست‌ویکم، این مقاله روایت شکل‌گیری و افول هژمونی دلار را دنبال می‌کند؛ تحلیلی از نظم پترو‌دلار، امتیاز گزاف آمریکا و آینده نظام پولی جهانی.
ادامه مطلب

تئوری‌های اقتصاد جهانی

تئوری‌های اقتصاد جهانی
این مقاله با نگاهی تحلیلی به تاریخ اندیشهٔ اقتصادی، از مالتوس تا رومر، نشان می‌دهد که مسئلهٔ اصلی بشر نه کمبود منابع، بلکه ناتوانی در سازمان‌دهی نهادهاست. مهران فتحی استدلال می‌کند که بحران جهانی امروز، تداوم همان «لحظهٔ مالتوسی» است؛ اما این بار نه از زمین و غله، بلکه از ظرفیت نهادی دولت‌ها. مقاله، در پایان، با مقایسهٔ شمال و جنوب جهانی، شکاف میان جمعیت و نهاد را به‌عنوان خط گسل اصلی آیندهٔ اقتصاد جهانی معرفی می‌کند.
ادامه مطلب

چرا تورم ایران رشد را می‌کُشد؟

چرا تورم ایران رشد را می‌کُشد؟
تورم در ایران فقط افزایش قیمت نیست؛ نقطه‌ای است که از آن به بعد اقتصاد توان تحمل ندارد. این مقاله نشان می‌دهد چرا از آستانه ۲۰ درصد به بعد، رشد اقتصادی می‌میرد و چگونه «ظرفیت شکستنی» اقتصاد ایران هر شوک کوچک را به بحران بزرگ تبدیل می‌کند.
ادامه مطلب

هدف‌گذاری تورم در اقتصاد تحت فشار

هدف‌گذاری تورم در اقتصاد تحت فشار
تورم در ایران فقط یک پدیده‌ی اقتصادی نیست؛ بازتاب فروپاشی نهادی و بحران اعتماد میان دولت و مردم است. مهران فتحی در این مقاله، با اتکا به نظریه‌ی «سلطه مالی»، ناترازی بانکی، پولی‌سازی کسری بودجه و دلاریزه‌شدن جامعه را به‌عنوان حلقه‌های یک زنجیره‌ی خودتولیدگر توضیح می‌دهد. او در پایان تأکید می‌کند که مهار تورم، از بازسازی اعتماد آغاز می‌شود، نه از تغییر نرخ بهره.
ادامه مطلب

تورم مزمن در اقتصاد ایران: روایت فروپاشی نهادی و بازسازی اعتماد عمومی

تورم مزمن در اقتصاد ایران: روایت فروپاشی نهادی و بازسازی اعتماد عمومی
تورم در ایران فقط یک پدیده‌ی اقتصادی نیست؛ بازتاب فروپاشی نهادی و بحران اعتماد میان دولت و مردم است. مهران فتحی در این مقاله، با اتکا به نظریه‌ی «سلطه مالی»، ناترازی بانکی، پولی‌سازی کسری بودجه و دلاریزه‌شدن جامعه را به‌عنوان حلقه‌های یک زنجیره‌ی خودتولیدگر توضیح می‌دهد. او در پایان تأکید می‌کند که مهار تورم، از بازسازی اعتماد آغاز می‌شود، نه از تغییر نرخ بهره.
ادامه مطلب