این مقاله ملی شدن نفت را نه یک پیروزی کامل، بلکه یک نقطهعطف نهادی–ذهنی در تاریخ ایران تحلیل میکند. با بررسی ضعف ظرفیت دولت، ساختار ناعادلانه AIOC، بحران بوروکراسی پس از سال ۱۳۳۰ و شکلگیری ذهنیت Autarky، نشان داده میشود چرا ملی شدن نفت بهجای توانمندسازی، به تولید وابستگی انجامید. مسیر آینده نیز در نهادسازی، بازتعریف استقلال و عبور از خودبسندگی شعاری ترسیم میشود.